DESCARTES VE HUME DÜŞÜNCESİNDE KENDİLİK  PROBLEMİ

Nejdet DURAK; Şulenur DEMİRBİLEK

doi:10.47980/MOTURIDIY/2024-1/11

Authors

Nejdet DURAK Professor of the Philosophy and Religious Studies Department, Suleyman Demirel University Çünür, 32000 Bozanönü Village, Merkez/Isparta
Şulenur DEMİRBİLEK Graduate Student of the Department of History of Philosophy of Süleyman Demirel University, Faculty of Divinity. Süleyman Demirel University East Campus Faculty of Theology 32260 Çünür, Isparta, Türkiye.

DOI:

https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2024-1/11

Keywords:

Descartes, Hume, Zihin, Bilinç, Kendilik, Algılar demeti.

Abstract

Zihin felsefesinin tartışmalı konuları içerisinde sayılabilecek olan kendilik problemi, tarihsel süreç içerisinde okunduğunda töz fikrinin kabulü veya reddi ile doğrudan ilişkili bir konu olarak görünmektedir. Descartes ve David Hume tarihsel süreç içerisinde felsefi düşüncede kırılma noktalarında yer almış iki önemli filozof olarak kendilik problemine farklı yönlerden yaklaşmışlardır. Descartes probleme değişmeyen sabit bir töz arayışıyla yönelmiş ve «cogito» (düşünüyorum) ile sorunun kendi bakış açısıyla çözümünü ortaya koymak istemiştir. Hume ise Descartes’in aksine değişimin sürekliliği içerisinde değişmeyen hiçbir unsurun olmadığını bu nedenle de sabit bir töz, değişmeyen bir kendilikten söz edilemeyeceğini düşünmektedir. Ona göre kesin bilgisine ulaştığımız düşündüğümüz her şey, algılar demeti sayesinde zihnimizde bir bütünlük oluştuğu yanılgısının bir sonucudur. Bu çalışmada Descartes ve Hume’un bizim ifademizle kendilik problemine ilişkin görüşleri ele alınacak ve sonuç kısmında iki görüş arasındaki temel farklar tespit edilecektir.

References

Murat Arici. (2015). «Zihinsel Alanda ‘Ben Hissi’ Neye Karşılık Gelir?» Dört Öge 7.

David Hume. (2015). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme. çev. Ergün Baylan. Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2nd edition.

David Hume. (2022). İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma. trans. Cevahir Ceylan. Eskişehir: Dorlion Yayınları, 1st edition.

Descartes. (2021). Meditasyonlar. çev. Engin Sunar. Istanbul: Say Yayınları, 4th edition.

Funda NESLİOĞLU SERİN. «Hume’da Ben İdesinin Bilgikuramsal Temellerinin Bir Çözümlemesi». Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 29.

Mehmet Alperen SAZ. «Hume’un Algılar Demeti Kuramı ve Zihin Felsefesi Tartışmalarına Etkisi». Din Felsefe Araştırmaları 4/7 (ts.).

Ülker Öktem. (2020). «Descartes’da İlk Hakikat: Cogito». Dört Öge 18.

Cengiz İskender Özkan. (2019). «Descartes’ın Zihin Teorisi ve Sınırları». MetaZihin: Yapay Zeka ve Zihin Felsefesi Dergisi 2/2.

Stephen Priest. (1981). «Descartes, Kant, and Self-Consciousness». The Philosophical Quarterly https://doi.org/10.2307/2219405

Rene Descartes. (2021). Duygular Yada Ruh Halleri. Istanbul: Alfa Yayınevi, 4th edition.

Rene Descartes. (2020). Metot Üzerine Konuşmalar. trans. Atakan Altınörs. Istanbul: Bilge Kültür Sanat, 2nd edition.

Şahabettin Yalçın. (2023). Felsefe Dünyası. «Descartes ve Özne Olarak Benlik». Türk Felsefe Derneği Yayını