ЖАҲОН ДИНЛАРИДА МИССИОНЕРЛИК ҲАРАКАТЛАРИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ТАРИХИЙ-АҚИДАВИЙ АСОСЛВРИ
Keywords:
миссионерлик, буддавийлик, Христианлик ислом, браҳманлик, зардуштийлик, ламачилар.Abstract
Жаҳон миқёсида миссионерлик фаолиятига алоқадор, тараққиётнинг ҳозирги босқичида кузатилаётган жараёнлар ёки уларга мазмунан яқин бўлган ҳолатлар ўтмишда ҳам юз берганини кўриш мумкин. Шу мақсадда миссионерлик жараёнларини тарих призмасида ўрганиш, мозийда юзага келтирган оқибатларидан бохабар бўлиш, ушбу феноменга бугунги кунда ёндашув стратегиясини ишлаб чиқиш муҳим аҳамият касб этади. Тарихий жараёнларда миссионерликнинг асосий акторлари ҳам ўзгариб борган. XIX асар охири – XX аср ўрталарига қадар буддавийлик, христианлик ва ислом энг фаол миссионер динлар бўлган бўлса, XX асрнинг бошидан бу роль тўлиғича янги диний ҳаракатлар (необуддистлар, иеговочилар, мормонлар, саентологлар, сатанистлар, баҳоийлар, аҳмадийлар, кришначилар ва бошқалар)нинг қўлига ўтиб кетди.
Мақолада юқорида санаб ўтилганлар асосида миссионерликнинг моҳияти, тарихий ва замонавий кўринишлари ҳақида ретроспектив таҳлилий хулосалар берилган.
References
Alioune Koné. (2001). Zen in Europe: A Survey of the Territory // Journal of Global Buddhism. Chicago: American Theological Library Association. Vol. 2.
Berzin. Alexander (2000). How Did Tibetan Buddhism Develop? (http://studybuddhism.com/en/ advanced-studies/history-culture/buddhism-in-tibet/how-did-tibetan-buddhism-develop 09.07.2021)
Buddhist Missionaries in the Era of Globalization. (2005). Edited by Linda Learman. University of Hawai‘i Press.
Cathy Cantwell, Kawanami, Hiroko (2016). Religions in the Modern World (3rd ed.). New York: Routledge.
David Kaplan. (2003). «The Saudi Connection». U.S. News and World Report. Archived from the original on 2006-06-16. Retrieved 2006-04-17.
Dr. Hussein Randathani. Genesis and Growth of the Mappila Community. 2005. (https://web.archive.org/web/20060622220846/http://jaihoon.com/watan/indarbmappilacommunity.htm 08.07.2021)
Idris El Hareir, Ravane Mbaye. The Spread of Islam throughout the World. Different aspects of Islamic culture (Volume 3) / Multiple History Series.
Sir Thomas Walker Arnold. (1913). The Preaching of Islam: A History of the Propagation of the Muslim Faith. London: Constable and Company LTD.
Wangu M.B. (2014). World religions: Buddhism. Fourth edition. Chelsea House Publishers.
Zeki Arslantürk. (2004). Genel Olarak Misyonerlik Faaliyetleri, Baslıklı Sempozyumda Sunulan Müzakere, Türkiyede Misyonerlik Faaliyetleri. Istanbul: Ensar Nesriyat.
Abu Ja’far at-Tabari. (year not indicated). Tafsir at-Tabari. Vol. 10. Cairo: Maktaba Ibn Taymiyya.
Ahadjon Hasanov. (2017). Ilk islom tarikhidan ma’ruzalar. Tashkent: «Movarounnahr».
Batalov E.Ya. (1963). Buddizm «Dzen» i burjuaznaya ideologiya // Filosofskiye problemy ateizma. Moskva: Izdatelstvo Akademii nauk SSSR.
Kuropatkina O.V. (2022). GERNGUTER// Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya. Electronic version (2020); https://bigenc.ru/religious_studies/text/3357865.
Mansurov A. (2007). Qur’oni Karim ma’nolari tarjimasi va tafsiri. Tashkent: Tashkent Islamic University.
Mitropolit Kiyevski. (1992). Istoriya Russkogo pravoslaviya. Kiev.
Holy Bible. (1992). Luke's Good News. Stockholm .
Muhammad ibn Ismoil al-Bukhoriy. (2020). Sahihi Bukhoriy. vol.3. Samarkand: «Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi» publishing house.
Nizomiddinov N. (2020). Janubiy, Janubi-Sharqiy va Sharqiy Osiyoda islom tarikhi. Tashkent: Complex Print.
Protestantizm: slovar ateista. (1990). Moscow: Politizdat.
Renan E. (1991). Apostoly. S-P.: Politizdat.
Safiyurrahman Muborakfuri. (2003). Ar-rahiq al-makhtum. Wizara shu’un al-islamiyya bi Qatar.
Safronova Ye.S. (1989). Osnovniye napravleniya rasprostraneniya dzen-buddizma v stranakh Zapada // Voprosy nauchnogo ateizma: Mistisizm: problemy analiza i kritiki / ed. V. I. Garadja. Moscow: Mysl.
Solovyev E.Yu. (1984). Nepobejdyonniy yeretik. Moscow.
