Мўътазилийлик оқими ақидавий қарашларининг ўзига хос хусусиятлари
DOI:
https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2022-2/2Keywords:
калом, халифа, банданинг феъли (афъолул ибод), ҳидоят ва залолат, ризқ ва ажал, шафоат ва жаннат, қабр азобиAbstract
Мақолада калом илмида “фикр эркинлиги тарафдорлари” дея таърифланган, ақлни бирламчи санаган мўътазилийлик оқими ва унинг асосий ғоялари ҳақида сўз боради. Хусусан, мўътазилийларнинг давлат бошқаруви ҳақидаги фикрлари ҳамда уларнинг бугунги кундаги адашган фирқалар томонидан асос қилиб олингани атрофлича таҳлил қилинган. Шу билан бирга, тақдир, ризқ, инсоннинг яхши ва ёмон амаллари, жаннат ва дўзахнинг яратилганлиги, қабр азоби, бандаларнинг охиратда бўладиган ҳисоб-китоби юзасидан мўътазилийларнинг қарашлари баён этилган. Бундан ташқари, ашъарийлар ва мотуридийларнинг айни шу ҳақдаги қарашлари қиёслаш учун тақдим этилган. Мўътазилийларнинг ҳар бир ғоясига аҳли сунна вал жамоа олимлари томонидан Қуръон ва ҳадислар
асосида берилган раддиялар таҳлил қилинган. Жумладан, мотуридийлик таълимотининг ёрқин намояндаси Абул Муин Насафийнинг мўътазилийлар ғояларига берган раддиялари тадқиқ қилинган.
References
Cаййид Муҳаммад Рашид Ризо. (1922). Ал-Хилофа вал имомал узма. Қоҳира.
Абдул Мулк Абу Маолий Жувайний. (1950). Китобул Иршод. Миср: Хонақий.
Абдулазиз Мансур таржимаси. (2009). Қуръон карим маъноларининг таржима ва тафсири. Тошкент: Тошкент ислом университети.
Абдулҳаким Шаръий Жузжоний. (2002). Ислом ҳуқуқшунослиги. Тошкент: Тошкент ислом университети.
Абу Бакр Қаффол Шоший. (2011). Жавомиул калим. Тошкнт: Мовароуннаҳр.
Абу Бакр Муҳаммад Тоййиб Боқиллоний. (1366/1947). Ат-Тамҳид фир радди алал мулаҳҳида. Байрут: Дорул фикрил арабий.
Абу Бакр Муҳаммад Тоййиб Боқиллоний. (1369/1950). Ал-Инсоф фи ма яжибу эътиқодиҳи ва ла яжуззул жаҳл биҳи. Миср: Ҳусайний.
Абул Муин Маймун ибн Муҳаммад Насафий. (1417/1997). Баҳрул калом. Дамашқ: Мактабат дорил Фарфур.
Абул Муин Маймун ибн Муҳаммад Насафий. (1993). Табсиратул адилла фи усулид дин. Анқара.
Абул Муин маймун ибн Муҳаммад Насафий. (1997). Ат-Тамҳид ли қавоидит тавҳид. Миср: Дорут тибаал Муҳаммадия.
Абу Ҳасан Ашъарий. (1369/1950). Мақолотул исломиййин ва хилафул мусоллин. Миср.
Абу Ҳомид Ғаззолий. (1992). Иҳёу улумид дин. Қоҳира. Ж.1.
Зайнуддин Муҳаммад ибн Аби Бакр ибн Абдулқодир Розий. (1417/1997). Туҳфатул мулук фи фиқҳи мазҳбил Имом Аби Ҳанифатан Нуъмон. Байрут:
Лубнон: Дорул башоирил ислом.
Ибн Халдун. (1951). Ал-Муқаддима. Қоҳира.
ибн Ҳабиб Мовардий. (1410/1990). Ал-Аҳкомус султония вал валоятид диния. Байрут: Дорул китобил арабий.
Ийжий Адудаддин Абдураҳмон ибн Аҳмад. (б.д.). Ал-Илоҳиёт вас самъиёт ват танзил мин китобил мувофиқ. Лейпциг.
Қози Абдул Жаббор. (1965). Ал-Муғний. Миср. Ж. 5,6,9.
Саъдиддин Маъсуд ибн Умар Тафтазоний. (2000). Шарҳул Ақоидин Насафий. Дамашқ: Ал-Мактабатул асрия.
Ҳофиз Абу Исо Муҳаммад ибн Исо Термизий. (б.д.). Суннани Термизий. Дорул фикр лит тибоа ван нашр. Ж. 4.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Irgash Daminov (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
How to Cite
