IX АСРДА ЯРАТИЛГАН ИШОНЧЛИ ҲАДИС ТЎПЛАМЛАРИДА ФИРҚАЛАНИШ ВА ҒУЛУВГА КЕТИШНИНГ ҚОРАЛАНИШИ

Азиз ТАЖИЕВ

doi:10.47980/maturidiylik.2022max.036

Authors

Азиз ТАЖИЕВ Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази илмий котиби. A.Қодирий кўчаси 11-уй, 100011, Тошкент

DOI:

https://doi.org/10.47980/maturidiylik.2022max.036

Keywords:

ғулув, татарруф, танаттуъ, ташаддуд, унф, васатия, аҳли сунна вал жамоа, “ас-Сиҳоҳу-с-ситта”, тафриқа, мутаассиблик

Abstract

Ислом бағрикенглик, мўътадиллик ҳамда маърифат дини ҳисобланади. Ушбу диннинг муқаддас манбалари, хусусан, Қуръон ва ҳадисларда мусулмонлар ўртасида ўзаро адоват, нафрат ва бўлинишга сабаб бўладиган ҳар қандай хатти-ҳаракатлар қатъий қораланган. IX асрда яратилган ишончли ҳадис тўпламларида фирқаларга бўлиниш ва ғулувга кетишдан сақланиш зарурлиги ҳамда унинг салбий оқибатлари ҳақида кўплаб ҳадислар учрайди.
Ушбу мақолада ислом динида фирқаланиш ва ғулувга кетишнинг қораланиши Қуръон оятлари ҳамда ҳадислардан олинган мисоллар орқали таҳлил қилинган. Ҳадисларнинг мазмуни уларга ёзилган мўътабар шарҳлар асосида бойитилган. Мақола ислом динининг асл тинчликпарварлик ва инсонпарварлик моҳиятини очиб бериш ҳамда унинг мўътадилликка асосланган дин эканини кўрсатиб беришга хизмат қилади.

References

Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири / таржима ва тафсир муаллифи: Абдулазиз Мансур. –Тошкент: Тошкент ислом университети, 2018.

Абу-л-Ҳусайн Муслим ибн Ҳажжож. Саҳиҳу-л-Муслим. –ар-Риёз: Мактаба дори-с-салом, 2007. Ж.4.

Саҳиҳу-л-Муслим бишарҳи-н-Нававий. –Қоҳира: ал-Матбаъату-л-мисрия би-л-азҳар, 1929. Ж.12.

Муҳаммад ибн Язид ибн Можа Қазвиний. Сунан. –ар-Риёз: Мактаба дори-с-салом, 2007. Ж.4.

Абу-л-Ҳусайн Муслим ибн Ҳажжож. Саҳиҳу-л-Муслим. –ар-Риёз: Мактаба дори-с-салом, 2007. Ж.7.

Саҳиҳу-л-Муслим бишарҳи-н-Нававий. –Қоҳира: ал-Матбаъату-л-мисрия би-л-азҳар, 1929. Ж.16.

Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий. Саҳиҳу-л-Бухорий. –ар-Риёз: Мактаба дори-с-салом, 1997. Ж.1.

Абу Мансур Абдулқоҳир ибн Тоҳир Муҳаммад Бағдодий. ал-Фарқ байна-л-фирақ ва баёну-л-фирқати-н-нажия минҳум / Ақоиду-л-фирақи-л-исломия ва орау кибор аъламиҳа. –Байрут: Дору-л-офоқи-л-жадида, 1977.

Абу Исо Муҳаммад ибн Исо Термизий. Жомиъу-т-Термизий. –ар-Риёз: Мактаба дори-с-салом, 2007. Ж.5.

Абу Али Муҳаммад Абдураҳмон ибн Абдураҳим Муборакфурий. Туҳфату-л-аҳвазий бишарҳи Жомиъи-т-Термизий. –Байрут: Дору-л-фикр, 1988. Ж.7.

ал-Мавсуату-л-фиқҳия. –Кувайт: Визароту-л-авқоф ва-ш-шуъуни-л-исломия, 1995. –Ж.32.

Муҳаммад Абу Заҳра. Тариху-л-мазаҳиби-л-исломия фи-с-сийасат ва-л-ақоид ва тариху-л-мазаҳиби-л-фиқҳия. –Қоҳира: Дору-л-фикри-л-арабий, 2009.