XI-XII АСРЛАР МОВАРОУННАҲР ҲАНАФИЙ ФИҚҲИГА ОИД АСАРЛАР ТАҲЛИЛИ
DOI:
https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2024-2/5Keywords:
XI-XII асрлар, Мовароуннаҳр, фиқҳ, ҳанафий фиқҳи, манба, асар, услуб, фатво, матнAbstract
XI–XII асрларда Мовароуннаҳрда фиқҳ илми ривожининг олтин даври ҳисобланади. Ҳанафий фиқҳи илмининг иккинчи йирик соҳаси «фуруъ ал-фиқҳ» илми бўлиб, у «усул ал-фиқҳ» илмида белгилаб берилган қоидалар асосида ишлаб чиқилган амалий ҳукмлар мажмуи ҳисобланади. Унда мужтаҳидларнинг шаръий далиллари, улар асосида чиқарилган ҳукмлар ва фатволар жамланган. Ўрганувчиларга осон бўлиши учун ҳукмлар мавзулар асосидаги матнлар шаклида тартибланган. Мазкур даврда ўлкада ҳанафий фиқҳ илмининг усул ва фуру йўналиши ҳамда уларнинг матн, жадал, хилоф, аҳком, фароиз, шурут, адаб ал-қози, ҳиял, сияр, ихтисоб, фиқҳий қоидалар илми ҳамда фатво жанрларида 50га яқин машҳур асарлар таълиф этилган. XI–XII асрларда ёзилган фиқҳий манбалар методологияси кейинги даврдаги асарлар ёзилишига асос бўлиб хизмат қилди. Ушбу мақолада Мовароуннаҳрда ёзилган ҳанафий фиқҳига оид асарлар, уларнинг жанри, услублари, муаллифларнинг ўзига хос ёндашувлари ҳамда ҳанафий фиқҳ илми ривожидаги ўрни тадқиқ этилган.
References
Лакнавий А. (1998). ал-Фавоид ал-Баҳийя. Байрут: Дорул Алқам.
Аминов Ҳ., Примов С. (2017). Ҳанафий фиқҳи тарихи, истилоҳлари ва манбалари. Тошкент: Мовароуннаҳр.
Бағдодий. (2008). Изоҳ ал-макнун. Байрут: Дор ал-иҳё ат-турос ал-арабий.
Ҳалифа Х. (2008). Кашфуз зунун ан асоми ал-кутуб вал фунун. Байрут: Дор ал-иҳё ат-турос ал-арабий.
Косоний, А.Б. (1997). Бадоиъ ас-саное фи тартиб аш-шарое (Вол. 7). Байрут: Дор кутуб ал-илмия.
Асророва Л. (2014). Абу Ҳафс Кабир Бухорий ва ҳанафий фиқҳи. Тошкент: Тошкент ислом университети нашриёти.
Насафий. (2011). ал-Мустасфо. Риёд: Уммул қуро.
Паздавий А.Й. (2005). Усул ад-Дин. Қоҳира: Мактаба ал-азҳария лит-турос.
Самарқандий Н. (1333). Китоб ал-фиқҳ ан-нофе шарҳ ала ал-Қудурий. Мадина.
Самарқандий Н. (1372). ал-Фиқҳ ан-нофе. Тошкент.
Самарқандий Н. (1562). Риёзат ал-ахлоқ. Риёд.
Самарқандий, Н. (1738). Китоб жоме ал-фатаво. Риёд.
Самарқандий, Н. (2000). ал-Фиқҳ ан-нофе. Риёд: Мактабат ал-абикон.
Самарқандий, Н. (2000). ал-Мултақот. Байрут: Дор ал-кутуб ал-илмийя.
Самарқандий, Н. (2006). Риёзат ал-ахлоқ. Дамашқ.
Самарқандий Н. (ХИВ). ал-Фиқҳ ан-нофе. Тошкент.
Сарахсий А. Б. (1957). Усул (Вол. 1). (А. В. Афғоний, Эд.) Ҳайдаробод: Дор ал-маориф ан-Нўъмония.
Сезгин, Ф. (1991). Тарих ат-турос ал-арабий. ар-Риёд: Муҳаммад ибн Сауд университети нашриёти.
Субкий Т. (1964). Табақот аш-шофеийя ал-кубро. Байрут: Дор иҳё ал-кутуб ал-арабий.
Судуний. (1992). Тож ат-тарожим. Байрут: Дор ал-қалам.
Юсупов О. (2011). Ислом маърифатида дунёвий ва диний қадриятлар уйғунлиги. Тошкент: Тошкент ислом университети.
Зириклий Х. (1665). ал-Аълом. Байрут: Дор ал-илм ал-мулайин.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
How to Cite
