МУҲАММАД ИБН ҲАСАН ШАЙБОНИЙНИНГ ИСЛОМ ХАЛҚАРО ҲУҚУҚИДА ТУТГАН ЎРНИ
DOI:
https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2022-2/8Keywords:
Ислом халқаро ҳуқуқи, сунна, ҳанафийлик фиқҳи, халқаро муносабатлар, халқаро шартнома, Зоҳир ар-ривоя, Ас-Сияр ал-кабир, ҳудуд, дорул ислом, дорул ҳарб, дорул аҳд, элчиларнинг дахлсизлигиAbstract
Жаҳон ҳамжамияти халқаро муносабатларни тартибга солишнинг бугунги даражасига бирданига эришган эмас. Ушбу жараён узоқ ўтмишдан ҳозирги кунгача тўпланган халқаро ҳуқуқий амалий
тажрибанинг маҳсулидир. Ушбу мақолада ҳанафийлик мазҳабининг етук олими, буюк фақиҳ Муҳаммад ибн Ҳасан Шайбоний томонидан ёзилган «Ас-Сияр ас-Сағир» ва «Ас-Сияр ал-Кабир» асарларининг мусулмон оламида халқаро муносабатларни шаклланиши ва ривожланишидаги аҳамияти ёритиб берилган. Шунингдек, Муҳаммад Шайбоний томонидан фиқҳ илмига киритилган “дорул аҳд” (номусулмон давлатлар билан тузилган тинчлик келишуви) тушунчасининг тинчликпарварлик моҳияти замирида диний тафовут сабабли душман деб қабул қилинган давлатлар билан ҳам шартномавий келишув асосида тинч-тотув яшаш тамойили илк ислом давлатчилигида мавжуд бўлгани мақолада асослаб берилган. Бундан
ташқари, алломанинг уруш пайтида болалар, аёллар, кексалар ҳамда ўзини дин хизматига бағишлаган роҳиб ва зоҳидларнинг дахлсиз ҳисобланиши, уларга нисбатан қурол кўтарилмаслиги борасидаги қарашлари асосида низоли вазиятларда тинч аҳолини асрашга қаратилган халқаро гуманитар ҳуқуқ тамойиллари ислом ҳуқуқида VIII асрдаёқ шакллангани мақолада ёритилган.
References
Anke Iman Bouzenita. (2007). The Siyar – An Islamic Law Of Nations? Asian Journal of Social Science, 25.
Абдулқодир Ўда. (2008). Ат-Ташриу ал-Жинаий ал-исламий. Байрут: Дар ал-Катиб ал-арабий.
Абу Бакр ибн Масъуд Косоний. (n.d.). Бадоиъ ас-саноиъ фи тартиб аш-шароиъ. Қоҳира: Закариё Али Юсуф нашриёти.
Абу Яъло. (1974). Ал-Муътамад фи усуд ад-дин. Байрут: Дор ал-Машриқ.
Абул Ҳасан Мовардий. (2014). Ал-Аҳкам ас-султония. Кувайт: Мактабатул дор ал ибн Қутайба.
Акмал Саидов. (2001). Халқаро ҳуқуқ. Тошкент: Адабиёт жамғармаси.
Алауддин Хаскафий. (n.d.). Дурул мунтақий шарҳ ал-Мултақий. Қоҳира: Дор ат-Тибаъти ва нашр.
Ибн Обидин. (2000). Ҳошияту ибн Обидин. Дамашқ: Дор ас-сақофа ват турос.
Ибн Рушд. (1988). Ал-муқадиматул мумаҳадат. Байрут: Дар ал-Ғарб ал-исламий.
Имом Абу Мансур Бағдодий. (1928). Усулуд дин. Байрут: Дар ал-кутуб ал-илмия.
Муҳаммад Абу Заҳра. (1995). ал-Аълақоту ад-дувалий фил ислам. Қоҳира: Дар ал-фикр ал-арабий.
Муҳаммад Дасуқий. (1987). Ал-Имам Муҳаммад ибн ал-Ҳасан аш-Шайбаний ва асаруҳу фил фиқҳил ислам. Доҳа: Дор ассақофа.
Муҳаммад ибн Иброҳим Тувайжирий. (1990). Мавсуаъ ал-фиқҳия ал-исламия. Ал-Кувайт: Визарат ал-авқаф ва аш-шуъун ал-исламийя.
Муҳаммад Сарахсий. (1986). Мабсут. Байрут: Дар ал-маърифа.
Муҳаммад Сарахсий. (1997). Шарҳ ас-Сияр ал-кабир. Байрут: Дор ал-кутуб ал-илмийя.
Муҳаммад Содиқ Афифи. (1977). Ал-Аълақату ад-дувлия фил ислам. Қоҳира: Мактабатул Хонжий.
Муҳаммад Шайбоний. (2012). Ал-Асл. Байрут: Дор ибн Ҳазм.
Усмон Жума Зумайрия. (1996). Ал-Муъаҳадат ад-давлия фий фиқҳил имам бин Ҳасан аш-Шайбаний. Макка: Робита ал-Олам ал-исламий.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Shukrullo JURAEV (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
How to Cite
