ТАҲОВИЙНИНГ «АҚИДА» АСАРИ: УМУМИЙ МАЗМУНИ ВА ҚЎЛЁЗМА НУСХАЛАРИ
DOI:
https://doi.org/10.47980/Keywords:
aқидa, aҳлу-с-суннa вa-л- жaмоa, Таҳовий, қўлёзмa, ҳaнaфия, ал-Азҳар, Сулаймония, БоязидAbstract
Мазкур мақолада IX-X асарлар Мисрда илмий фаолият олиб борган, мусулмон оламида ҳадис, ақида ва Қуръон илмларига оид қатор асарлари билан танилган ҳанафий олими Абу Жаъфар Таҳовий “Ақида” рисоласи мазмуни ва унинг қўлёзма нусхалар тавсифи борасида маълумот берилган. Нафақат, ҳанафийлик мазҳаби ҳукумрон бўлган, хатто-ки бошқа “аҳлу-с-сунна” йўналиш мактаблари кенг тарқалган ҳудудларда ҳам обрў қозонган “ал-Ақидату-т-Таҳовия” асарига ўрта аср ва замонавий олимлари томонидан кўплаб шарҳлар ёзилган. Шундан келиб чиқиб, мақолада рисола қўлёзмасининг турли дунё кутубхоналарида сақланаётган нусхаларини кодикологик таҳлил қилиш орқали асардаги баъзи эътиқодий масалар чуқурроқ кўриб чиқилди. Шунингдек, қўлёзма нусхаларини қиёсий таҳлил қилиш натижасида уларда қўлланилган айрим ибораларнинг қўлланилиши сабаблари ўрганилиб уларга ақида илми нуқтаи назарадан баҳо берилган. Мақолада “ал-Ақидату-т-Таҳовия” асарининг Миср ҳамда қўлёзмалари сони кўплиги билан шухрат қозонган Туркия кутубхоналридаги нусхаларидан фойдаланилган.
References
Абдуррахмон ибн Насир ибн Баррак. Шарху-л-акидати-т-Тахавийа. – Эр-Рияд: Дару-т-тадмурийа, 2008;
Абу Джафар Тахави. Акидату-л-имами-т-Тахавийа // Рукопись. Библиотека Сулейманийа (раздел собора Святой Софии). – Стамбул. – № 02792;
Абу Джафар Тахави. Акидату-т-Тахавийа // Рукопись. Библиотека Баязида. – Стамбул. – № 002140;
Абу Джафар Тахави. Акидату-т-Тахавийа // Рукопись. Библиотека Сулейманийа (раздел собора Святой Софии). – Стамбул. – № 00574;
Абу Джафар Тахави. Байан акида ахли-с-сунна ва-л-джама`а // Рукопись. Библиотека Баязида. – Стамбул. – № 007955;
Абу Джафар Тахави. Байан акида ахли-с-сунна ва-л-джама`а // Рукопись. Библиотека Баязида. – Стамбул. – № 003099;
Абу Джафар Тахави. Байану-с-сунна ва-л-джама`а // Рукопись. Библиотека ал-Азҳар (отдел Бахийт). – Каир. – № 46128 (общий), № 975 (специальный);
Абу Джафар Тахави. Байану-с-суннати ва-л-джама`а // Рукопись. Библиотека ал-Азҳара. – Каир. – № 2009 (общий), № 102 (специальный);
Абу Джафар Тахави. Байану-с-суннати ва-л-жама`а // Рукопись. Библиотека ал-Азхара (отдел ас-Сако). – Каир. – № 28596 (общий), № 2627
(специальный);
Абу Джафар Тахави. Рисала фи усулу-д-дин // Рукопись. Библиотека ал-Азхар. – Каир. – № 5512 (общий), № 224 (специальный);
Абу Мухаммад Абдулла ибн Аби Зайд Кайравани. Рисала ибн Аби Зейд Кайравани. – Каир: Дару-л-фазила, 2005;
Абу Ханифа Ну`ман ибн Сабит. Ал-Фикху-л-акбар ли-л-имами-л-а`зам Аби Ханифа // Рукопись. Библиотека Короля Абдулазиза (отдел шейх Ариф
Хикмат). – Медина (Королевство Саудовской Аравии). - № 80/234;
Абу Ханифа Ну`ман ибн Сабит. Ал-Фикху-л-акбар. – Хайдарабад: Даирату-л-ма`арифи-н-Низамийа, 1924;
Абу Ханифа Ну`ман ибн Сабит. Китабу-л-васийа ли-л-имами-л-а`зам Аби Ханифа // Рукопись. Библиотека Короля Абдулазиза (отдел шейх Ариф
Хикмат). – Медина (Королевство Саудовской Аравии). - № 80/234;
Доктор Салих ибн Абдулазиз ибн Мухаммад ибн Ибрахим Аал Шейх. Шарху-л-акидати-т-Тахавийа: шархаха ма`али аш-Шейх ад-дуктур
Салих ибн Абдулазиз ибн Мухаммад Ал аш-Шейх. - Эр-Рияд: Дару-л-мавадда, 2011. – Т.1;
Ислам. Энциклопедический словарь (отв.сек. С.М.Прозоров). – Москва: Наука, 1991;
Смысловой перевод Священного Корана на русский язык (перевод с арабского Э.Куллиев). – Медина (Саудовская Аравия): Комплекс
имени Короля Фахда по изданию священного Корана, 2002;
Тахави Абу Джафар. Матну-л-акидати-т-Тахавийа байан акида ахли-с-сунна ва-л-джама`а. – Бейрут-Ливан: Дар Ибн Хазм, 1995;
Brockelmann Carl. Geschichte der arabischen litteratur. – Leiden: Tuta sub aegide pallas, 1937. – V.1;
Earl Elder. Al-Tahawi`s “Bayan al-Sunna wa`ljama`a”. The MacDonald presentation volume. – London: Princeton University press, 1933;
Fuat Sezgin. Geschichte des arabischen schrifttums. – Leiden: Tuta sub aegide pallas, 1967. – B.1.