ALIXONTO‘RA SOGʻUNIY ASARLARINING ILMIY TASNIFI VA ULARDA KO‘TARILGAN MAVZULAR TAHLILI

Abstract

Maqolada Alixonto‘ra Sog‘uniyning ilmiy-faoliyati davomida yozgan asarlarini va ularning  tasnifi haqida so‘z boradi. Sobiq sovet tuzumi XX asrning eng insonparvar, betakror, buyuk asarlarini qabul qilishga  tish-tirnog‘i bilan qarshi edi. Lekin shunday bo‘lsada, Alixonto‘ra Sog‘uniy bu xayrli ishga qo‘l urib ming bir  mashaqqat ila asarlarini kitobxonlar qo‘liga yetib kelishi uchun o‘z jonini fido qildi. Maqolada muallif asarlarini  yozishda, boshidan qanday sinovli kunlarni o‘tkazgani, qalbidagi so‘zlari yoritilgan. Bundan tashqari, Alixonto‘ra  Sog‘uniy o‘z davrining tengi yo‘q allomasi bo‘lgani, ilmning barcha sohalarida qalam yurgizib, o‘zidan so‘ng  ulkan ilmiy meros qoldirgani, qolaversa, diniy-ma’rifiy sohada yozgan asarlari barcha ilm ahllari e’tiborida ekani  ta’kidlanadi.  Olim ilmiy-faoliyati davomida birqancha asarlar yozgan bo‘lib, bizgacha faqatgina 8 ta asari yetib kelgan.  Sog‘uniyning «Shifo al-ilal» nomli risolasi tibbiyotga oid bo‘lsa, «Uyg‘onaylik, uyg‘onish vaqti keldi» risolasi  hamda «Bizdan emasdirlar Vatanni sevmaganlar» she'riy to‘plamlari insonda mehr-oqibat va ona vatanga muhabbat  kabi xislatlarni shakllantiradi. Olimning «Tarixi Muhammadiy» asari Muhammad (s.a.v)ning tug‘ilishlaridan tortib  to islom xalifalari davrigacha bo‘lgan bosqichlarda islom dinining yoyilishi va rivojlanish voqealari aks etgan.  «Turkiston qayg‘usi»da esa, olim Turkiston muxtoriyatining yaqin o‘tmishdagi qonli kechinmalarini bayon qilgan.  Bundan tashqari Alixonto‘ra Sog‘uniy bir nechta she’riy to‘plamlar ham yozgan.