BALOG‘AT ILMINING RIVOJLANISHIDA SA’DUDDIN TAFTAZONIY ASARLARINING O‘RNI
DOI:
https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2024-2/11Keywords:
arab tili balog‘at fani, maoniy, bayon, badi’, polisemiya, sinonomiya.Abstract
Mazkur maqolada arab tilining balog‘at fani, uning tarkibidagi bayon, maoniy va badi’ ilmlari, ushbu ilmlarning yuzaga kelish tarixi, hamda, ularning ajdodlardan qolgan og‘zaki va yozma ma’naviy merosni o‘rganishdagi ahamiyati bayon qilinadi. Shuningdek, arab tili balog‘atiga ulkan hissa qo‘shgan olimlar Jurjoniy, Zamaxshariy, Taftazoniy, Sakkokiy, Qazviniy haqida so‘z yuritiladi. Xususan, «Muṭawwal», «Muḫtasaru-lma‘āniy», «Šarḥu-l-miftāḥ» asarlari tekstologiyasi, tarkibiy tuzilishi, mazkur asarlardagi balog‘at qoidalari hamda terminlarining qo‘llanilishi borasida amalga oshirilgan tadqiqotlar Taftazoniyning balog‘at ilmining nazariy qoidalarini ishlab chiqishda o‘z uslubiga ega ekanini ko‘rsatadi. Ushbu asarlarda ilgari surilgan nazariy qarashlar balog‘at ilmi sohasida olib borilayotgan tadqiqotlar salmog‘ini oshirishga xizmat qiladi. Taftazoniyning balog‘atga doir barcha asarlari u yashagan davr taqozosi bilan sharh tarzida yozilgan. Olim avvalgi balog‘at sohasidagi olimlarining asarlarini batafsil o‘rganib chiqqani va ularni tahqiq qilib, sharhlar yozgani ma’lum bo‘ldi. Sa’duddin Taftazoniy balog‘at ilmi namoyondalari hisoblangan Abdulqohir Jurjoniy, Mahmud Zamaxshariy, Yusuf Sakkokiy, Mahmud Qazviniy va boshqa olimlarning balog‘at ilmiga oid qarashlariga nisbatan munosabat bildirgan. Taftazoniy
Jurjoniy va Sakkokiyning balog‘at ilmiga oid ishlab chiqqan qoidalarini tanqidiy ko‘rib chiqqan, to‘g‘rilagan, kengaytirgan, osonlashtirgan va yangi qoidalar bilan kengaytirgan hamda ularga dalillar keltirgan.
References
Sa’duddin Taftazoniy. (2013). Ash-Sharhu-l-mutavval li talkhisi-l-miftah. Bayrut: Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya.
Saduddin Taftazoniy. (2017). Mukhtasaru-l-maaniy sharh kitabi talkhis-l-miftahi. Istanbul: Dar ash-Shifo.
Saduddin Taftazoniy. (2020). Sharhu Miftahi-l-ulumi. Damashq: Dar At-Taqva.
Ibn Bahr Johiz. (2006). Kitab Al-bayan vat tabyiin. An-Nur kutubxonasi.
Jurjoniy. (2005). Daloil al-e’joz fi-l-maoni. Qohira: At-Tavfiqiyya kutubxonasi.
Abu Yaqub Sakkokiy. (1999). Miftah al-Ulum. Qohira.
Jaloliddin Qazviniy. (2003). Al-Izoh fi ulumi-l-balag’a. Livan: Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya.
Bakri Shayx Amin. (1984). Al-Balag’a Al-Arobiyya fi savbiha aljadid. Bayrut.
Abdulaziz Atiq. (2015). Ilm al-badi. Bayrut: Dar Al Nahda Al Arabiya.
Badavi Tabana. (1988). Mu’jam al-balag’a al-arobiyya. Uchinchi nashr. Jidda: Dar al-Manara.
Abu Yaqub Sakkokiy. (1999). Miftah al-ulum . Al-Bayam-al-Maani-al-badi. Qohira.
Ahmad al-Hoshimiy. (2008). «Javohir al-Balag‘a».Bayrut: Dar Al-Ihya.
Fanoriy. (2007).. Al-Hashiya ala-l-Mutavval. Bayrut: Dar Kutub.
Abdulqohir Jurjoniy. (1991). Asroru-l-balag’a. Jidda: Dar Al Madani.
Jaloliddin Suyutiy. (1967). Bug’yatul Vuot. Misr.
Shavqiy Doyf. (2008). Al-Balag’a at-tovvur vat-t-tarix. Bayrut.
Abdulaziz Atiq. (986). Ilmul maoniy. – Bayrut: Dar An-Nahda Al-Arabiy.
Abdulaziz Atiq. (2015). Ilmul Badi’ – Bayrut: Dar Al Nahda Al Arabiya.
Abdulaziz Atiq. (1985). Ilmul Bayon. Bayrut: Dar An-Nahda Al-Arabiy.
Muhammad Abu Fadl Ali Muhammad Bag‘aviy. (1952). Harbiy, Kitob as-Sana'tayn. Qohira.
Muhammad Ibn Haydar Bag‘dodiy. (1989). Ritorika qonuni. Bayrut.
Mehmed Abdurrahmon. (1309). Tertîb-i Cedid Belagat-i Usmoniyye, Istanbul.
Abdurahmon Fehmi. (1304). Medresetu’l-Arab, Istanbul.
Nasrulloh Hacımüftüoğlu. (1988). «Belâgat Ekolleri va Anadolu Belagat Çalışmaları», EAÜİFD, VIII.
Fazl Hasan. (1997). Al-Balag’a - fununuha wa afnaanuha. O’mon: Dar al-Furqan.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
How to Cite
