ABU HAFS NASAFIYNING FIQHGA OID ASARLARI
DOI:
https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2024-2/8Keywords:
Nasaf, fiqh, faqih, Movarounnahr, Matla‘ an-nujum va majma‘ al-‘ulum, Tilba at-talaba, Usululfiqh, Furu al-fiqh, fiqhiy lug‘at, qozi kalon.Abstract
Maqolada o‘rta asrlarda yashagan yetuk olim Abu Hafs Umar Najmuddin Nasafiyning hayoti va ijodi aks ettirilgan. Abu Hafs Nasafiyning ilmiy ijodiga bevosita ta’sir qilgan Nasaf vohasi haqida qisqacha ma’lumotlar keltirilgan. O‘rta asrlarda Samarqand va Buxoro ilmiy muhiti haqida hamda olimning bu shaharlarda ilm egallagani, Nasafiyning islom ilmlarining fiqh sohasiga oid asarlari haqida to‘xtalib o‘tilgan. Jumladan Nasafiyning «Matla‘ an-nujum va majma‘ al-‘ulum» («Yulduzlarning chiqish joyi va ilmlar majmuasi») asariga kiritilgan fiqhiy asarlari va bu to‘plamdan joy olmagan boshqa fiqhiy kitoblari tahlil qilingan. Olim tomonidan
fiqhning «usul al-fiqh» va «furu al-fiqh» tarmoqlarida yozgan kitoblari alohida ko‘rsatib o‘tilgan. Ushbu asarlarning hanafiy mazhabi shakllanishidagi o‘rni, shuningdek hanafiy mazhabining Movarounnahr diyorida chuqur ildiz otishi hamda o‘lkada islom huquqshunosligining rivojlanishidagi ahamiyati bayon qilingan. Nasafiyning fiqhiy asarlari orasida «Tilba at-talaba» asarini alohida ta’kidlash lozim. Zero, bu asar fiqh sohasida yozilgan juda ko‘p kitoblarga asos bo‘lib xizmat qilgan.
References
Раҳимжонов Д. (2020). Абу Ҳафс Насафий ва унинг «Китоб ал-қанд» асари / Монография. Тошкент: Инновацион ривожланиш нашриёт-матбаа уйи.
Aбдулҳаким Шаръий Жўзжоний.(2005). Ислом ҳуқуқшунослиги ва ҳанафий мазҳаби тараққиётида Ўрта Осиё фақиҳларининг ўрни. Автореф.Toshkent: Toshkent islom universiteti.
Муҳаммад ибн Аҳмад аз-Заҳабий. (1992). Сийар а‘лом ан-нубало’. Байрут: Му’ассасат ар-рисола, 8-нашр.
Нажмуддин Абу Ҳафс Умар ибн Муҳаммад ибн Аҳмад ан-Насафий. (2015). Таҳсил усул ал-фиқҳ (тадқиқот ва таржима) / Нашрга тайёрловчилар: Ҳ. Аминов, С. Муҳаммадаминов. Тошкент: «Ношир».
Аллоқулов А.А. (2018). Абу Ҳафс Насафийнинг «Ақоид» асари ва унинг шарҳлари таҳлили. Тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) … дис. автореф. Т.: Ўзбекистон халқаро ислом академияси.
Муҳаммадаминов С.А. (2012). Абу Ҳафс анНасафийнинг «Матла ан-нужум ва мажма ал-улум» асари ва унинг Марказий Осиё ислом илмлари ривожида тутган ўрни (XI аср охири - XII аср ўрталари): тарих ф.н. ... дисс. Avtoreferat – Тошкент: ЎзР ФАШИ.
Булгаков П.Г. (1991). Неизвестный энциклопедический труд XII века // Общественные науки в Узбекистане.
Нажмуддин Абу Ҳафс Умар ибн Муҳаммад ибн Аҳмад ан-Насафий. (2015). Таҳсил усул ал-фиқҳ
(тадқиқот ва таржима) / Нашрга тайёрловчилар: Ҳ. Аминов, С. Муҳаммадаминов. Тошкент: Ношир.
Муҳаммадаминов С. (2007). Абу Ҳафс анНасафийнинг усул ал-фиқҳга оид бир рисоласи // Ўзбекистонда ижтимоий фанлар. № 1. Тошкент.
Abu Hafs Umar ibn Muhammad al-Nasafiy. (2021). Mashori‘ al-shara‘i asarining ilmiytanqidiy nashri. Ilmiy-tanqidiy nashr tuzuvchisi:
S.A. Muhammadaminov. Toshkent. O‘zR FA «Fan»nashriyoti.
Бекмирзаев И.И. (2017). Мовароуннаҳр қозилик тизими ривожида Бурҳониддин Маҳмуд алБухорийнинг ўрни ва «ал-Муҳит ал-Бурҳоний» асарининг аҳамияти (XI-XIII асрлар). Тарих фанлари доктори илмий даражасини олиш учун ёзилган (DSc) ... дисс. Автореф. Тошкент: Тошкент ислом университети.
Рахманов А.Р. (2008). Ислом ҳуқуқида шартнома ва мажбуриятлар ҳамда миллий қонунчилик. Тарих фанлари доктори илмий даражасини олиш учун ёзилган (DSc) ... дисс. Автореф. Тошкент: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси.
Масъуд ибн Маҳмуд ибн Юсуф Самарқандий. (1904). Солат ал-Масъудий. Самарқанд: Г.И.Демурова номидаги тошбосма. Бу асарнинг қўлёзма нусхалари ҳақида маълумотлар СВР XI. №№ 7434-7444.
Абу Зайд ад-Дабусий. (нашр йили кўрсатилмаган) Таъсис ан-назар. Миср: Қоҳира
Путешествия Ибн Баттуты. (1996). Перевод с арабского, введение, историко-лингвистический комментарий. проф. Н. Ибрагимова, д.ф.н., проф. Т. Мухтарова. Ташкент. Главная редакция энциклопедий.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
How to Cite
