ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН МАЪРИФИЙ ТАКОМИЛИДА ИЛМИЙ МАРКАЗЛАРНИНГ ЎРНИ

Shoislom AKMALOV

doi:10.47980/MOTURIDIY/2023-1/2

Authors

Shoislom AKMALOV Associate Professor of the International Islamic Academy of Uzbekistan, candidate of political sciences. 11, A.Kadiri str. 100011, Tashkent

DOI:

https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2023-1/2

Keywords:

тамаддун, ислом илмлари, ренессанс, марказ, маскан, маърифат, ривожланиш, мерос, маънавият, маданият, тадқиқот, минтақа, ғоя, фан, соҳа, юксалиш, тараққиёт

Abstract

Марказий Осиё цивилизацияси ёки ренессансини белгиловчи жиҳатлардан бири бу ислом илмларининг минтақада кенг равнақ топганлиги ва буюк муҳаддис, тафсиршунос, фақиҳ, мутакаллим, мутасаввиф, тилшунос олимларнинг етишиб чиққанлиги билан характерланади. Хусусан, ислом илмлари, илм-фан ривожи минтақада йирик илмий мактаб ва илмий масканларнинг юзага келишига ҳамда кенг ривож топишига сабаб бўлган. Шу жиҳатдан, ўз даврида ренессансларни юзага келтирган илмий маскан ёки академияларнинг илмий-амалий фаолияти, уларнинг давлат ва жамият ижимоий-маънавий ҳаётида ҳамда илм-фан, ислом маданияти ривожи йўлидаги ўрни масалалари бугунги кунда ҳам аҳамиятли ҳисобланади. Чунончи, уларнинг узвий давоми ҳисобланган бугун фаолият олиб бораётган диний-маърифий йўналишдаги илмий-тадқиқот марказлари ҳам Янги Ўзбекистон маърифий ривожи учун муҳим ўрин тутади. Бугун янгича мезонлар асосида фаолияти йўлга қўйилган илмий-тадқиқот марказлари Янги Ўзбекистонни Учинчи Ренессанс босқичга олиб чиқишда асосий маърифий маскан вазифасини ўтайди. Мазкур илмий-тадқиқот марказлар фаолиятини ўрганиш, тадқиқ этиш, жамият ва давлат маърифий ривожи йўлидаги илмий-амалий аҳамиятини кўрсатиш, марказларнинг мақсад ва вазифалари, фаолият йўналишининг ғоявий жиҳатларини ёритиш бугунги глобаллашув даврида муҳим ҳисобланади. Айниқса, “Учинчи Ренессанс – Янги Ўзбекистон” ғоясини тарғиб қилиш ва амалга оширишда мазкур марказлар фаолияти муҳим маърифий вазифани бажаради. Шу жиҳатдан, мақолада марказлар фаолияти, мақсад ва вазифалари тарихий-қиёсий жиҳатдан муайян даражада таҳлилга тортилган ҳамда мисоллар асосида ёритиб берилган.

References

Абдуҳалимов Б. (2004). “Байт-ал – ҳикма” ва Ўрта Осиё олимларининг Бағдоддаги илмий фаолияти (IX–XI асрларда аниқ ва табиий фанлар). Тошкент: Тошкент ислом университети нашриёт-матбаа бирлашмаси.

Мансуров Ё. (2010 ). Носируддин Самарқандий – буюк аллома. Имом Бухорий сабоқлари, 4-сон.

Умаров Ш. (2014). Марказий осиёлик муҳаддислар ўртасидаги илмий алоқалар. Имом Бухорий сабоқлари, 4-сон.

“Халқ сўзи” газетаси, 2020 йил, 1 октябрь.

Азимова Л. (2021). Аждодлар мероси – бебаҳо хазина: алломаларнинг илмий ва ижодий мероси // Янги Ўзбекистоннинг истеъдодли ёшлари. 3-илмий ишлар тўплами. . Тошкент: “Та’lim” нашриёти .

Мирзо М. (2021). Ренессанс – инсоният тарақ-қиётининг дурдонаси. // Янги Ўзбекистоннинг истеъдодли ёшлари. 3-илмий ишлар тўплами. Тошкент: “Ta’lim” нашриёти.

Муаллифлар жамоаси. (2005). Ўзбекистон миллий энциклопедияси. Ж. 9. Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” давлат илмий нашриёти.

Хўжаёров А. (2021). Ўзбекистонда учинчи ренессанс: тарихий илдизлари ва ҳозирги замон // Янги Ўзбекистоннинг истеъдодли ёшлари. 3-илмий ишлар тўплами. Тошкент: “Та’lim” нашриёти.

Махсудов Д. Имом Мотуридий ва унинг издошларига кўрсатилаётган юксак эътибор // https://moturidiy.uz/uz/news/33.

Ҳайдаров А. Марказий Осиё дурдонаси. Ishonch.uz https://ishonch.uz/archives/7626

Ислом цивилизацияси маркази: дин, илм ва замонавийлик уйғунлиги // https://president.uz/uz/lists/view/4115

Ислом цивилизацияси маркази трансформация қилинади – Ўзбекистон янгиликлари – Газета.uz. https://www.gazeta.uz/uz/2021/07/17/centre/

Ислом цивилизацияси маркази: эзгулик ва маърифат йўлида амалга оширилган ишлар кўлами кенг // Uza.uz // https://uza.uz/uz/posts/islom-4342.

Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази очилади. // xabar.uz // https://www.xabar.uz/jamiyat/imom-moturidiy-xalqaro-ilmiy-tadqiqot