АБУЛ ЛАЙС ТАФСИРИ МАНБАЛАРИ ВА МУФАССИРНИНГ УСЛУБЛАРИ
Keywords:
Тафсир, таъвил, манба, муфассир, оят, ҳадис, Қуръон илмлари, муҳкам, муташобеҳAbstract
Мовароуннаҳр ҳудудидан етишиб чиққан алломалар яратган бой илмий, диний-маърифий мерос қаторида тафсирлар, айниқса, ҳанафий мазҳаби уламолари томонидан ёзилган илмий тафсирларнинг аҳамияти беқиёс. Бу борада Мовароуннаҳр муфассирларининг тафсир илмида тутган ўрнини алоҳида таъкидлаш жоиз. Чунки, уларнинг Қуръонга ёзилган шарҳларида иккита муҳим омил устувор ҳисобланган: биринчидан, Қуръонга қилинган Муҳаммад (с.а.в.), саҳобий ва тобиийларнинг шарҳлари, умуман, Қуръони
карим билан боғлиқ тарқоқ ривоятларни жамлаб, Қуръонни имкон қадар муфассал тадқиқ этиб, шарҳлаш; иккинчидан, асл ислом моҳиятидан узилган турли диний ақидавий оқимларнинг фикр ва қарашларига илмий асосланган раддиялар беришда Қуръонни бош манба сифатида истифода этиб, ақидавий оятлар, фиқҳий масалаларни янада кенгроқ ёритиб бериш. Қуръон ва тафсир илмлари илмий тадқиқотларнинг янги мавзуси эмас. Уларнинг мазмуни, моҳияти,
хусусиятлари ва турларини ўрганиш тегишли соҳа вакиллари тадқиқотларида катта ўрин эгаллаб келмоқда. Шунингдек, Қуръони каримни тафсир қилишда асосий ва қўшимча манбалар ҳамда ҳар бир муфассирнинг ўзига хос услуби мавжуд. Ушбу мақолада тафсир манбалари ҳамда мовароуннаҳрлик муфассирларнинг тафсир қилишдаги услублари тадқиқ этилган.
References
Абдулазиз Мансур. (2009) Қуръон маъноларининг таржима ва тафсири. Тошкент: «Тошкент Ислом университети».
Абдуллаев А. (2007) Мовароуннаҳр тафсир илми тараққиёти (IX-XII асрлар). Тошкент: «Bookmany print»
Али ибн Сулаймон Абийд. (2007) Жамъул Қуръон ҳифзан ва китобатан. Shamelae-book.
Белл Р., Уотт У. М.Коранистика. (2005) Введение. Москва-Санкт Петербург: «Диля».
Гольдциер И. (1955) Ислом тафсири йўналишлари. / Араб тилига таржима ва изоҳлар муаллифи Абдулҳалим Нажжор. Қоҳира.
Заҳабий. (1995) Ат-Тафсир вал-муфассирун. 3 жилдли. Қоҳира: Мактаба ал-Ваҳба.
Ирисов А., Носиров А., Низомиддинов И. (1961) Ўрта Осиёлик қирқ олим. Тошкент: «Ўзфанакаднашр».
Ислам на территории бывшей Российской империи. Энциклопедический словарь. Вып. 3. (2001) Москва: Восточная литература.
Ислам. Историографические очерки под ред. С.М.Прозорова. (1991) Москва: «Наука».
Ислам: Энциклопедический словарь. (1991) Москва: «Наука».
Ислом маърифати ва ҳозирги замон. (2016) Тошкент. «Тошкент Ислом университети» нашриёт-матбаа бирлашмаси.
Ислом энциклопедияси. (2004) Тошкент: «Ўзбекистон Миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти.
Караматов Ҳ. С. (1995) Қуръон ва ўзбек адабиёти. Тошкент: «Фан».
Климович Л.И. (1988) Книга о Коране. Москва: «Политиздат».
Муҳаммад Бакр Исмоил. (2007) Диросот фи улумил-Қуръон. – Shamelae-book.
Муҳаммад ибн Лутфий Саббоғ. (1990) Ламаҳот фи улумил-Қуръон ва иттижоҳот ат-тафсир. Байрут: Мактаб Исломий.
Муҳаммад Тоҳир Курдий. (2007) Тарихул Қуръон. Shamelae-book.
Муҳаммад Шафоат Раббоний. (2007) Маккий ва маданий. Shamelae-book.
Нёльдеке Т. (2004) Қуръон тарихи / Араб тилига таржима ва изоҳлар муаллифи Ж. Томар. Байрут.
Обидов Р. (2003) Қуръон ва тафсир илмлари. Тошкент: «Тошкент Ислом университети».
Сагдиев Ҳ. (2015) Абу Жаъфар ат-Таҳовий ҳаёти ва илмий мероси. Тошкент: «Мовроуннаҳр».
Encyclopedia of Islam (1977) / New edition. V. IV. Leiden.
Ozdes T. (2003) Maturidinin tefsir anlayisi. Istanbul / Insan Yayinlari.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Ahmadkhan ALIMOV (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
