АРАБ-МУСУЛМОН ДАВЛАТ БОШҚАРУВИДА ПОЙТАХТ МАСАЛАСИ
DOI:
https://doi.org/10.47980/MOTURIDIY/2023-3/8Keywords:
Макка, Мадина, Дамашқ, Қоҳира, Андалусия, Қурайш, Қурайш ал-битаҳ, Қурайш аз-заваҳир, Абраҳа, ал-хулафо ар-рошидун, умавийлар, аббосийлар, фотимийлар, ихшидийлар, тулунийлар, мамлюкларAbstract
Ушбу мақолада Қурайш қабиласи уруғларининг силсиласи, уларнинг Маккада тутган ўрни, Макканинг Арабистон яриморолининг диний маркази бўлиш билан бирга, унинг геосиёсий ҳаётида тутган ўрни, унинг сиёсий, иқтисодий тузуми, Қурайшнинг Византия ва Эрон империялари билан иқтисодий алоқалари, Муҳаммад пайғамбар, рошид халифалар, умавийлар, аббосийлар ва фотимийлар сулолалари учун пойхтахт вазифасини ўтаган шаҳарлар ҳақида сўз боради.
Шунингдек, аббосийлар даврида ўзларини мустақил давлат ҳисобида кўрган фотимийлар, тулунийлар, ихшидийлар, мамлуклар ва бошқа бир қанча сулолалар учун пойхтахт бўлган шаҳарларнинг барпо бўлиши тадқиқ этилади. Ислом дини марказининг Макка шаҳридан Мадинага кўчиш сабаблари, Ҳабашистон, Макка фатҳи, Куфа ва Дамашқ можаролари, Карбало фожеаси натижасида Ҳижознинг умавийлар сулоласидан ажратиб олиниши, яъни ислом тарихидаги илк фитнанинг юзага келиши ва бартараф этилиши, ўралган шаҳар Бағдодга асос солиниши, Сомарронинг қурилиши, аббосийлар таназзули оқибатида пойтахтни Қоҳирага кўчиши, Европада Андалусия ҳудудига ислом кириб бориши оқибатида Кордова халифалигининг барпо бўлиши, Фустот шаҳри ўрнига Қоҳира шаҳрининг қурилиши ва фотимийлар сулоласи учун пойтахт вазифасини ўтагани таҳлил қилинган.
Яман ҳукмдори Абраҳа Аршам Ҳабашийнинг Маккага бостириб келиш воқеаси, унинг негизидаги динийдан кўра кўпроқ сиёсий ва иқтисодий сабаблари ҳақида тўхталиб ўтилган.
References
Қуръони карим.
Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Исмоил ал-Бухорий. (1997). ал-Жоме ас-саҳиҳ. Ж. 4. Тошкент: Қомуслар бош таҳририяти, .
Ибн Ҳишом. (1993). ас-Сира ан-набавийа. Ж. 4. Байрут.
Жалолиддин Суютий. (2006). Тарих ал-хулафо. Байрут: Даар ал-кутуб ал-илмиййа.
Муҳаммад ибн Аҳмад аз-Заҳабий. (1987).Та‘рих ал-ислом. Аҳд ал-хулафо ар-рошидин. Байрут: Дор ал-китоб ал-ҳадис.
Сафиюрраҳмон Муборакфурий. (2020). Ар-Роҳиқул махтум / тарж. Файзулло Лутфулло ўғли. Тошкент: Sharq.
Ҳасанов А. (1992). Макка ва Мадина тарихи. Тошкент: Меҳнат.
Ҳасанов А. (2001). Қадимги Арабистон ва илк ислом: I китоб. Жоҳилия асри. Тошкент: Тошкент ислом университети.
Айдын Али-заде. (2004). Хроника мусульманских государств I-VII веков хиджры. Москва: Умма.
Большаков О.Г. (1989). История Халифата: в 4 томах. Москва: ГРВЛ, 1989, 1993, 1998, 2010.
Большаков О.Г. (1993). История Халифата: в 4 томах. Москва: ГРВЛ,
Большаков О.Г. (1998). История Халифата: в 4 томах. Москва: ГРВЛ,
Большаков О.Г. (2010). История Халифата: в 4 томах. Москва: ГРВЛ,
Уотт У.М. (2006). Мухаммед в Мекке / Пер. с англ. СПб.: “Издательство “ДИЛЯ”.
фон Грюнебаум Г.Э. (1988). Классический ислам. Очерк истории (600–1258) / Пер. с англ. И.М.Дижура. Москва: ГРВЛ.
Ирмияева Т. Ю. (2000). История мусульманского мира от халифата до блистательной порты. Пермь: Звезда.
Рыжов К. Все монархи мира. Мусульманский Восток. XV–XX вв.
Акрам Зиё ал-Умарий. (1998). Ас-Сийра ан-Набавиййа ас-саҳиҳа. ар-Рийод.
Ҳасан Иброҳим Ҳасан. (1996). Та‘рих ал-ислом ас-сийосий ва-д-диний ва-с-сақофий ва-л-ижтимо‘ий: Ж. 4. Байрут.
Muir W. (1924). The Caliphate. Oxford.
http://ru.wikipedia.org/wiki / Багдад.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Qobil Zokhidov (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
How to Cite
